کد مطلب:20546 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:8

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

چرا خداوند با توجه به اين كه شخصي در طور عمر خود گناه كرده، با يك توبه او را مورد بخشش قرار مي دهد؟

خداوند توبه كسي را قبول مي كند كه واقعا از عمل ناشايست خود پشيمان و درصدد جبران آن باشد. توبه واقعي تنها به لقلقه زبان و صرف استغفار (طلب آمرزش) زباني نيست، بلكه انقلاب دروني و تحول اساسي است، از اين رو در اكثر آياتي كه در قرآن به توبه امر شده، قيد اصلاح نيز آمده است ، مثل الا الذين تابوا و اصلحوا. (1) علامه طباطبايي مي گويد: توبه وقتي قبول مي شود كه از روي حقيقت و واقع باشد، زيرا كسي كه حقيقتا به سوي خدا بازگشت نموده و به وي پناه برد، هرگز خود را به پليدي گناهي (كه از آن توبه كرده و خود را از آن پاك ساخته) آلوده نمي كند. اين است معناي توبه، نه صرف اين كه بگويد : اتوب الي الله و در دل همان آلوده اي باشد كه بوده است.(2) در اين صورت آثار توبه در رفتار و گفتار آدمي نمايان شده و زمينه برخورداري از لطف الهي فراهم گرديده است.

در اين شرايط خداوند از روي تفضل و لطف توبه انسان را قبول مي كند. و عدم پذيرش توبه سبب نقض غرض مي شود و خدا نقض غرض نمي كند هدف از تكاليف تربيت و تكامل انسان است . عدم پذيرش توبه به اين كار ضربه مي زند ؛ چون اگر درهاي توبه بسته شود انگيزة تكلّم از بين مي رود ، بلكه انسان به عقب بر مي گردد چرا كه تصور مي كند راه نجاتي براي او نيست. در اين صورت چه دليلي دارد كه گناهان ديگري را ترك كند ولي اگر به خطا كار اعلام شود اگر خطايي از تو سر زد به سوي خدا بازگرد و تمام آن چه را درگذشته ضايع كرده اي جبران نما ، خداوند توبه تو را مي پذيرد چنين كسي به سعادت و تكامل، نزديك تر و از انحراف و خطا دورتر خواهد بود.(2)

در عين حال بسياركم اتفاق مي افتد كه كسي تمام عمر گناه كرده باشد و وجودش آلوده شده باشد و به يكباره توبه و بازگشت براي ا و حاصل شود، مگر آنكه در درون آن شخص زمينه هاي بازگشت و توبه واقعي وجود داشته باشد و به واسطه شرايطي زمان ظهور آن تا مدت مديدي فراهم نشده باشد و چون خداوند رحمتش بر همه چيز و همه كس گسترده شده است چنين كسي نيز مي تواند از رحمت گسترده الهي بهره مند شود، اگر واقعاً اين توبه و بازگشت براي او حاصل شده باشد.

در دعاها مي خوانيم و رحمته وسعت كل شيء و يا مي خوانيم يا من سبقت رحمته غضبه اي كسي كه رحمتش بر غضب پيشي گرفته است.

پي نوشت ها :

1 - بقره (1) آيه 160.

2 - ترجمه الميزان ، ج7، ص 9 - 148.

3 - مكارم شيرازي، اخلاق در قرآن، ص 236 با تلخيص.